In opdracht van hoofdaannemer SPIE houdt Fudura zich bezig met de energie op Sportpark Glanerbrook. “Een geweldig en voor ons heel bijzonder project”, zegt manager Steven Barten van Fudura. “Want hierin komt alles samen wat wij doen en kunnen. Maar ook omdat het ons echt aan het denken zet. De gemeente wil van Glanerbrook het eerste sportcomplex van Nederland maken met ‘nul op de meter’: evenveel opwek als verbruik van energie. De ambitie is zelfs nul in kosten. Hoe gaan we dat doen? Dat is pionieren. Samen met de rest van het bouwteam bedenken we nieuwe, slimme oplossingen.”
Duurzame oplossingen
Fudura helpt Sportpark Glanerbrook om te verduurzamen. Steven: “Daar horen oplossingen bij zoals de 5.200* zonnepanelen die op alle daken komen, de grote batterij die hier sinds februari staat, het energie management systeem en 25 laadpalen (50 laadpunten) voor elektrische auto’s. Al die onderdelen leveren, installeren en onderhouden wij, net als de transformatoren en energiemeters voor het sportpark. Als systeem zorgen deze oplossingen voor energiezekerheid als Glanerbrook méér vermogen nodig heeft dan de 800 kW die het sportpark van het nét mag afnemen. Bijvoorbeeld als de ijsbaan buiten gemaakt moet worden. Dat is een piekbelasting: er is dan even veel extra energie nodig. Daarnaast zorgt het systeem ook voor lagere energiekosten. Omdat Sportpark Glanerbrook een groot deel van het verbruik zelf opwekt. Maar ook omdat er extra inkomsten zijn op tijden dat de batterij en zonnepanelen méér energie leveren dan het sportpark nodig heeft. Dan kan Glanerbrook dit overschot aan energie verkopen op de energiemarkt of via de laadpalen”
Veel minder verbruik
Wat Sportpark Glanerbrook doet op het gebied van energie, is heel bijzonder. Van een sportcomplex dat gas en heel veel elektriciteit gebruikt, gaat Glanerbrook naar een compleet elektrische installatie en ongeveer de helft minder verbruikt. “Ik ken ook geen enkel ander sportcomplex dat een energiesysteem met al deze onderdelen heeft en ze ook allemaal aanstuurbaar maakt”, zegt Steven. “Dit is heel interessant voor andere sportparken in een vergelijkbare situatie. Want het zwemwater op temperatuur houden en ijs maken vragen om veel energie. “Bij het sturen van de verschillende energiestomen gaat het energie management systeem een belangrijke rol spelen”, vertelt Steven Barten. “Want dat stuurt straks het hele energiesysteem, al die verschillende onderdelen, aan.”
Alle onderdelen aansturen
Dat begint met het gebouw, waarin je grote gebruikers van stroom hebt. Zoals de compressoren die het ijs maken. Aan de ene kant maken ze kou voor het ijs, aan de andere kant komt er warmte uit waarmee ze het zwembad verwarmen. “Dat is meteen al een mooie, innovatieve installatie”, vindt Steven. “Daaromheen zitten de onderdelen die wij leveren: de batterij, de laadpalen en de zonnepanelen. Vooral de zonnepanelen op de overkapping van de ijsbaan zijn heel belangrijk. Dat is een groot oppervlak. Het energie management systeem is de software die al die onderdelen aanstuurt. Het gaat de energiestromen op het sportpark continu optimaliseren. Daarbij stelt het systeem zichzelf steeds bij. Het wordt steeds slimmer.”
Wat zijn nou die energiestromen?
Sportpark Glanerbrook krijgt energie via de netaansluiting. De zonnepanelen produceren energie. Het gebouw en de installaties verbruiken energie. Net als de laadpalen. Dat zijn allemaal energiestromen die je kunt sturen. Stel: er is heel veel zon en je kunt die extra energie niet opslaan. Dan kan het energie management systeem, als terugleveren aan het net duur is, de zonnepanelen voor een deel afschakelen. Steven Barten: “Maar je kunt ook kijken: kan ik die extra energie niet gebruiken om het water van het buitenbad alvast te verwarmen? Zodat mensen bijvoorbeeld begin juni al buiten kunnen zwemmen. Of proberen de batterij leeg te maken in de nacht als je weet dat de volgende dag de zon volop gaat schijnen. Zodat je met die (gratis) zonne-energie de batterij dan weer helemaal op kunt laden.”
Kosten besparen
Dat soort keuzes maakt het energie management systeem straks de hele tijd. Dat gaat automatisch. Op basis van continue metingen in en rond het gebouw, zoals: hoe vol is de batterij, wat is het verbruik, wat is de afname van het net, wat wekken de zonnepanelen op? Én aan de hand van voorspellingen. Zoals de weersverwachting (wanneer is er zon?), de verwachte opwek door de zonnepanelen, het verwachte verbruik en de marktprijzen voor energie. “Maar ook op basis van wat wij ingeven”, vult Steven aan. “Wij laten het energie management systeem bijvoorbeeld weten dat wij het gebouw belangrijker vinden dan de laadpalen. Als er dan in de winter minder zon is en dus minder energie, gaat die als eerste naar het gebouw. Als de batterij vol is, kun je die nog ontladen voor extra energie. Maar het systeem schakelt dan ook meteen de laadpalen terug: er gaat minder energie heen, waardoor ze iets minder snel laden. Zo regelt het energie management systeem slim gebruik van energie. Met als doel de energiekosten zo laag mogelijk houden én opbrengsten van energie zo hoog mogelijk.” Dat zal de bezoeker merken: de kaartjes blijven betaalbaar. En als de zon flink schijnt, kun je de auto hier heel goedkoop laden en kun je buiten langer schaatsen en zwemmen. Allemaal dankzij het energie management systeem.
10 meter brandveilige batterij
Maar dat duurt nog wel even. Het energie management systeem werkt nog niet. Dat gaat het pas doen in de zomer, als de zonnepanelen op de daken liggen. Dan gaat het systeem ook de batterij aansturen. Die wordt deze week al in gebruik genomen. De opbouw ervan duurde een week. Want de batterij zit ingewikkeld in elkaar. Hij is 10 meter lang, meer dan 2 meter hoog en kan in totaal 2.150 kWh opslaan. “Dat is ongeveer de energie die de zonnepanelen straks op een zonnige dag in het voor- of najaar opwekken”, vertelt Steven. “Het idee is dat we deze batterij in één dag kunnen opladen en ontladen.” De batterij staat op ruim 10 meter afstand van het gebouw. “Alles voor de veiligheid”, legt Steven uit. “Al het materiaal is brandwerend. Daarbij bewaken we de temperatuur en spanning constant op celniveau in de batterij. Zijn die te hoog of te laag? Dan schakelt dat deel van de batterij automatisch uit.”
Spannende test
Na de winter is het gebouw klaar en staan ook de laadpalen op de parkeerplaats. Dan kan het energie management systeem alle onderdelen gaan aansturen en optimaliseren. “Dat is wel spannend”, vindt Steven. “Want dan zien we of onze berekeningen en schattingen kloppen. De grootste vraag is: hoe gaat het gebouw reageren? Hoe gaan de installaties werken? Gaan we zoveel verbruiken als verwacht? Of juist meer of minder? Ik ben heel benieuwd…”
*: In eerste instantie gingen we uit van 6.000 zonnepanelen. Maar die 6.000 zonnepanelen zouden 480 Wp-panelen zijn. Uiteindelijk hebben we 530 Wp-panelen gekozen. Oftewel: minder panelen met dezelfde opbrengst!
Meer van dit soort verhalen?
Bekijk ook eens deze interviews: